Diagnostyka wyprysku
Wyprysk. Co to jest i jakie są przyczyny?
Wyprysk - choroba polegająca na tworzeniu się zmian skórnych pod wpływem kontaktu z różnymi alergenami kontaktowymi (często substancjami chemicznymi) u uczulonych na nie osób.
Najczęstszymi alergenami odpowiedzialnymi za powstanie wyprysku kontaktowego są nikiel, chrom, składniki perfum czy chemikalia użyte do produkcji odzieży czy butów a nawet leki stosowane miejscowo na skórę.
Przyczyny powstawania zmian są różne. U niektórych osób jest to związane z alergią na alergeny kontaktowe u innych – zmiany skórne powstają dopiero po zadziałaniu np. światła słonecznego.
U części osób rozpoznaje się tzw. wyprysk zawodowy (związany z uczuleniem na szkodliwe substancje występujące w pracy).
W inny sposób działają substancje drażniące, które bezpośrednio uszkadzają skórę - ten typ wyprysku nazywamy wypryskiem kontaktowym z podrażnienia (nie jest to prawdziwe uczulenie i takie zmiany mogą się pojawić u wszystkich osób, które mają kontakt np. z farbami, lakierami, smarami, cementem, środkami czystości).
Jak się objawia wyprysk kontaktowy?
Charakterystycznym objawem wyprysku kontaktowego jest silny świąd. Na powierzchni skóry pojawia się rumień, łuszczące się grudki oraz pęcherzyki. Zmiany tworzą się w miejscu kontaktu z np. tkaniną czy tworzywem zawierającym uczulające chorego czynniki (np. pod guzikiem w spodniach czy biżuterią u chorego uczulonego na nikiel, na rękach u sprzątaczki używającej środków czyszczących, na policzkach w miejscu na które nałożono kosmetyk, który uczulił chorego pod wpływem opalania). Czasem zmiany występują jednak na całej powierzchni ciała.
Wraz upływem czasu skóra staje się pogrubiała, bardzo sucha, łuszczy się, bardzo mocno zaznaczają się jej naturalne bruzdy, na dłoniach podeszwach skóra może pękać powodując u Pacjentów ból.
Co zrobić w razie wystąpienia objawów?
- przerwać kontakt z substancją, którą prawdopodobnie wywołała zmiany (np. przemyć ręce po kontakcie ze żrącymi substancjami),
- w razie nasilonego świądu skóry można zażyć tabletkę leku przeciwhistaminowego (dostępnego bez recepty) i skontaktować się z lekarzem.
Jak ustalana jest diagnoza?
Wyprysk kontaktowy rozpoznaje się w oparciu o charakterystyczny obraz zmian skórnych oraz ustalenie związku pomiędzy ich pojawianiem się a np. pracą zawodową.
Wyprysk kontaktowy może przypominać wyprysk atopowy i inne mylone z nim choroby skóry. Najważniejszym badaniem w rozpoznaniu wyprysku kontaktowego są tzw. testy płatkowe.
Polegają one na nałożeniu na skórę pleców małych krążków bibułek nasączonych różnymi substancjami wywołujących wyprysk kontaktowy (zawartymi w np. kosmetykach, gumie, metalach, lekach, tworzywach sztucznych).
Pojawienie się pod ich wpływem zaczerwienienia, grudek czy pęcherzyków może oznaczać uczulenia na którąś z tych substancji.
Jak przygotować się do badania z użyciem testów płatkowych? Jak wygląda badanie?
Testy służą do wykrywania alergii kontaktowej przede wszystkim na substancje chemiczne z którymi ma kontakt skóra Pacjenta.
Alergeny w postaci testów komercyjnych, lub produktów zebranych z podejrzanego środowiska nakłada się na skórę pleców w specjalnych komorach na dwie doby. Po zdjęciu odczytuje się wynik dwukrotnie: po 48 godzinach i po 72 godzinach od nałożenia (lub stosownie do indywidualnych zaleceń).
Przed rozpoczęciem diagnostyki konieczne jest przygotowanie się do badania:
- 7-14 dni przed badaniem nie zażywać leków przeciwalergicznych: antyhistaminowych II generacji (np. Zyrec, Claritine),
- 3-4 dni przed badaniem nie zażywać leków antyhistaminowych I generacji (np. Clemastin, Diphergan) oraz preparatów wapna, witaminy C, rutyny,
- 4 tygodnie przed planowaną diagnostyką nie zażywać preparatu Ketotifen używanego przewlekle,
- 4 tygodnie przed badaniem nie smarować miejsc wykonywania testów (przedramiona, plecy), preparatami miejscowymi zawierającymi sterydy,
- nie należy być na czczo,
- można używać leków inhalacyjne dooskrzelowe i donosowe oraz kremów pielęgnacyjnych.
Indywidualny schemat diagnostyczny zawsze ustala lekarz.
