Dermatoskopia
Dermatoskopia. Co to jest?
Dermatoskopia (dermoskopia, mikroskopia epiluminescencyjna) to nieinwazyjna metoda diagnostyczna stosowana w dermatologii. Badanie polega na oglądaniu zmian chorobowych skóry za pomocą dermatoskopu. Jest to badanie mikroskopowe powierzchni skóry umożliwiające obserwację i ocenę struktur barwnikowych na poziomie skóry. Dermatoskop jest to specjalne urządzenie optyczne posiadające kilku lub kilkunastokrotne powiększenie. Wbudowane oświetlenie boczne (oświetlające oglądaną powierzchnię) pozwala uzyskać „trójwymiarowy obraz” skóry (uwidacznia głębsze struktury oglądanej zmiany). Dermatoskopia jest badaniem pośrednim między oceną kliniczną (tzw. okiem nieuzbrojonym) a badanie histopatologicznym wyciętej zmiany.
Ocena zmian opiera się na obserwacji cech zewnętrznych uwzględniając asymetrię, odgraniczenie, różnorodność barw oraz charakterystyczne struktury niewidoczne gołym okiem:
- obecność siateczki,
- obszary o zatartej strukturze,
- kropki i globule,
- nieprawidłowe unaczynienie,
- pasma.
Badanie dermatoskopem może być powtarzane wielokrotnie.
Wykonywane jest u Pacjentów w każdym wieku, także u kobiet ciężarnych.
Służy głównie do oceny zmian barwnikowych, melanocytowych (znamiona barwnikowe, czerniak) oraz niemelanocytowych (naczyniowych, keratynocytowych).
Zadaniem dermatoskopii jest przede wszystkim odróżnienie zmian barwnikowych od niebarwnikowych, oraz w przypadku zmian barwnikowych ich monitorowanie i ewentualne wczesne wykrycie transformacji nowotworowej.
Jakie zmiany można rozpoznać za pomocą dermatoskopu?
- czerniak złośliwy,
- znamię barwnikowe,
- znamię błękitne,
- naczyniak,
- brodawka łojotokowa,
- czerniak młodzieńczy Reed,
- nabłoniak barwnikowy,
- zmiany krwotoczne.
Kiedy wykonujemy badanie za pomocą dermatoskopu?
Badanie dermatoskopowe powinno być wykonane w przypadku każdej zmiany, która:
- właśnie się pojawiła,
- szybko rośnie,
- swędzi,
- krwawi,
- ma nieregularne brzegi,
- ma niejednolity kolor,
- szybko się zmienia,
- łuszczy się.
Inne cechy znamion, na które trzeba zwrócić uwagę to: sączenie ze znamion, zaczerwienienie wokół znamienia, obrzęk lub ból.
Przed wykonaniem badania zostanie z Państwem przeprowadzony wywiad lekarski, w którym zapytam m.in. o:
1. dotychczasowy przebieg choroby (czas pojawienia się zmiany, szybkość powiększania się, zmiana koloru, kształtu, wystąpienie bólu, świądu, krwawienia, owrzodzenia, strupka itp.),
2. dotychczasową historię leczenia (preparaty zewnętrzne, leczenie zabiegowe – np. wyciskanie mechaniczne, wymrażanie),
3. wywiad rodzinny (występowanie nowotworów skóry w rodzinie),
Dermatoskopia nie daje ostatecznej diagnozy. Pozwala natomiast różnicować zmiany o charakterze łagodnym i atypowym oraz jasno i konkretnie określa sposób dalszego postępowania.
Jakie są zalety badania dermatoskopowego?
To badanie:
a) bezpieczne,
b) bezbolesne,
c) daje możliwość wykonania wielokrotnych powtórzeń (zalecane przy większej ilości znamion),
d) bez ograniczeń wiekowych,
e) można je wykonywać u kobiet ciężarnych.
Szczególne sytuacje wymagające oceny dermatoskopowej:
- pojawienie się nowych zmian barwnikowych na skórze,
- ewolucja starych znamion: zmiana kształtu, wielkości, koloru, konsystencji, pojawienie się świądu, bólu, krwawienia itp.,
- znamiona często drażnione, zahaczane i skaleczone (miejsca przylegania odzieży, okolice golone lub depilowane),
- znamiona zlokalizowane w miejscach odkrytych (częsta ekspozycja na działanie promieniowania ultrafioletowego).
Ocena dermatoskopowa zmian skórnych wymaga dużego doświadczenia. Jeżeli badający lekarz ma wątpliwości co do oceny dermatoskopowej, zmiana jest wycinana oraz badana histopatologicznie.
