Choroby paznokci

Jak zbudowany jest paznokieć?

Paznokcie to wytwory rogowe naskórka, i podobnie jak włosy. Często nazywane są przydatkami skóry. Wzrost paznokcia następuje od korzenia, który stanowi odcinek bliższy paznokcia. Paznokieć przylega do zmodyfikowanego naskórka, tworzącego łożysko paznokcia. Komórki nabłonkowe leżące pod tym zagłębieniem intensywnie się dzielą stanowią macierz paznokcia. Macierz przechodzi w naskórek wewnętrzny wału paznokcia, który przedłuża się w naskórek wewnętrzny wału, a jego komórki rogowe wytwarzają obrąbek naskórkowy paznokcia. W paznokciu wyróżnia się brzeg wolny, brzegi boczne i brzeg zakryty wchodzący w fałd skóry zwany zatoką paznokcia.

W prawidłowych warunkach paznokcie rąk odrastają około 5 miesięcy, a paznokcie stóp dwa razy dłużej. Grubość i kształt paznokci są cechami indywidualnymi.

Zakażenia paznokcia

Zanokcica. Co to jest?

Zanokcica to zakażenie aparatu paznokcia wywołane przez bakterie.

Najczęściej bakteriami wywołującymi ostrą zanokcicę są: gronkowce, paciorkowce oraz pałeczka ropy błękitnej. W wyniku urazu paznokcia wnikają pod płytkę paznokciową, gdzie namnażają się i wywołują ostrą reakcję zapalną.

Jakie są objawy zanokcicy?

Objawy pojawiają się nagle. Zazwyczaj zmiany dotyczą jednego paznokcia. Okolica paznokcia jest żywoczerwona, obrzęknięta i bolesna. W obrębie wału paznokciowego może być widoczne nagromadzenie treści ropnej. Jeśli zapalenie toczy się pod płytką paznokcia, może ona być zniekształcona lub nawet „wysadzona”.

Co zrobić w przypadku wystąpienia takich objawów?

W przypadku pojawienia się wymienionych powyżej objawów należy się zgłosić do dermatologa.

Jakie są sposoby leczenia?

W leczeniu stosuje się doustną antybiotykoterapię. Czasami konieczne jest chirurgiczne opracowanie zmiany. Jeśli infekcja toczy się pod płytką paznokciową, niezbędne może się okazać usunięcie całej płytki.

Grzybica paznokci

Co to jest?

W grzybicy paznokci dochodzi do zakażenia płytki paznokci przez grzyby chorobotwórcze, w większości przypadków przez dermatofity.

Jakie są objawy?

Najczęściej zajęte są paznokcie stóp. Początkowo zainfekowana zostaje skóra stóp, a następnie dochodzi do zajęcia paznokcia przez ciągłość.

Początkowo zmiany dotyczą brzegów paznokcia, które zmieniają zabarwienie na żółte, brunatne lub białe. Następnie dochodzi do zajęcia łożyska, co skutkuje odkształceniem paznokcia. Z czasem następuje pogrubienie, pofałdowanie i odbarwienie całego paznokcia. Płytka paznokciowa może się kruszyć lub w całości odkleić się od łożyska.

Co zrobić w przypadku wystąpienia takich objawów?

Należy się zgłosić do dermatologa.

Jakie są możliwości leczenia?

W przypadku podejrzenia grzybicy paznokcia często konieczne jest wykonanie badania mykologicznego. W leczeniu stosuje się terapię doustną. W zależności od leku stosuje się różne schematy terapii: ciągłą, w której lek zażywa się codziennie oraz pulsową - lek zażywany jest codziennie przez tydzień z następową trzytygodniową przerwą lub schemat, w którym lek stosuje się raz na tydzień.

Leczenie grzybicy jest trudne, wymaga dyscypliny i cierpliwości ze strony pacjenta. Ocenia się, że odsetek powodzeń leczenia grzybic paznokci sięga tylko 50-75%. W przypadku niepowodzenia leczenia należy rozważyć usunięcie płytki paznokciowej.

Brodawki okołopaznokciowe i podpaznokciowe

Co to jest?

Brodawki to zmiany skórne wywołane są przez wirusy z grupy HPV (Human Papilloma Virus).

Brodawki podpaznokciowe i okołopaznokciowe są najczęściej wywoływane przez wirusa HPV 1, 2 i 4. Zmiany często występują u dzieci i młodych dorosłych. Mogą być następstwem drobnych urazów paznokcia. U dzieci często wiążą się z obgryzaniem paznokci.

Jakie są objawy?

Brodawki okołopaznokciowe to „guzki” o nierównej powierzchni, koloru zdrowej skóry lub szarawe. Zmiany lokalizują się na wałach paznokciowych. Natomiast brodawki podpaznokciowe umiejscowione są pod płytką paznokciową jako guzki tam zlokalizowane. Zmianom skórnym często towarzyszy ból, a płytka paznokcia może ulec zniekształceniu.

Co zrobić w przypadku wystąpienia takich objawów?

W przypadku pojawienia się wymienionych powyżej objawów należy się zgłosić do dermatologa.

Brodawki wirusowe - możliwości leczenia.

Leczenie brodawek okolicy paznokcia jest bardzo trudne. Stosuje się preparaty miejscowe. W przypadku nieskuteczności leczenia zaleca się kriochirurgiczne usuwanie zmian, laseroterapię lub ostrzykiwanie lekami cytostatycznymi.

Choroby zapalne paznokci

Łuszczyca paznokci.

Co to jest?

Są to zmiany paznokci w przebiegu łuszczycy (patrz łuszczyca). Łuszczycy skóry bardzo często towarzyszą zmiany paznokciowe.

Jakie są łuszczycy paznokci objawy?

Zmiany paznokciowe są charakterystyczne i stanowią ważny element w diagnostyce łuszczycy. W płytce paznokciowej w wyniku nieprawidłowego procesu rogowacenia dochodzi do powstania punktowych wgłębień (tzw. objaw naparstka). Dołki te mogą mieć układ linijny lub są ułożone przypadkowo. W innych przypadkach w wyniku zajęcia łożyska widoczne jest żółtawe przebarwienie, przypominające w obrazie „plamę olejową”. Zmiany zaawansowane na paznokciach w przebiegu choroby to „odklejenie” płytek paznokciowych. Paznokcie mogą być matowe, zgrubiałe, kruche, białawożółte oraz „poprzecinane” poprzecznymi bruzdami. W ciężkich postaciach choroby może dojść do całkowitego oddzielenia się płytki paznokcia.

Co zrobić w przypadku wystąpienia takich objawów?

W przypadku pojawienia się wymienionych lub podobnych objawów należy się zgłosić do dermatologa.

Jakie są sposoby leczenia?

Leczenie łuszczycy paznokci prowadzi się w ramach kompleksowego leczenia łuszczycy skóry. Leczenie zmian w obrębie paznokci jest trudne i często nie daje zadowalających rezultatów. Stosuje się miejscowo preparaty steroidowe w postaci kremów, maści lub leczenia ogólnego. Właściwe leczenie może zaproponować jedynie lekarz specjalista.

Liszaj płaski

Co to jest?

To zmiany paznokciowe w przebiegu liszaja płaskiego. Przyczyną zmian w paznokciu jest zajęcie jego macierzy. Czasem pojawienie się zmian w paznokciach wyprzedza pojawienie się zmian skórnych.

Liszaj płaski - jakie są objawy choroby na paznokciach?

Zmiany mogą dotyczyć jednego lub wielu paznokci. Płytka staje się ścieńczała, pojawiają się na niej podłużne bruzdy, czasem dochodzi do jej całkowitego zaniku. Skórka brzegu tylnego przerasta, pokrywając cały paznokieć. W ciężkich postaciach choroby dochodzi do całkowitego oddzielenia się płytki. Zniszczony paznokieć zazwyczaj nigdy nie odrasta.

Co zrobić w przypadku wystąpienia podobnych objawów?

Należy się zgłosić do dermatologa.

Jak rozpoznać chorobę?

Właściwą diagnozę może postawić jedynie lekarz specjalista. W uzasadnionych przypadkach w celu potwierdzenia rozpoznania wykonuje się badanie histopatologiczne zmienionego paznokcia. Zabieg polega na pobraniu fragmentu paznokcia w znieczuleniu miejscowym.

Jakie są możliwości leczenia?

W leczeniu zazwyczaj stosuje się glikokortykosteroidy w formie leczenia miejscowego lub w terapii ogólnej. W uzasadnionych przypadkach dermatolog modyfikuje leczenie i uzupełnia je o inne formy terapii (np. specjalne naświetlania).

Łysienie plackowate

Zmiany na paznokciach w łysieniu?

Czy to nie pomyłka?

Nie, to nie jest pomyłka. W przebiegu łysienia plackowatego może dochodzić do powstania zmian paznokciowych. Przyczyna zmian w paznokciach w przebiegu łysienia plackowatego nie została do końca poznana. Łysienie plackowate obejmuje zasadniczo włosy, ale podobieństwo struktur i sposobu wzrostu paznokci do włosów (włosy i paznokcie to wytwory rogowe skóry) powodują, że stają się celem ataku komórek układu odpornościowego w tej chorobie.

Jakie są objawy?

Częstym objawem jest tzw. naparstkowanie - występowanie licznych drobnych zagłębień płytki paznokciowej. Czasem widoczne jest pobruzdowanie paznokcia. Z czasem może dojść do pęknięć płytki paznokciowej. W ciężkich postaciach choroby może dojść do całkowitego oddzielenia się płytki.

Co zrobić w przypadku wystąpienia takich objawów?

W przypadku pojawienia się wymienionych powyżej objawów należy się zgłosić do specjalisty dermatologa.

Jakie są możliwości leczenia?

Podejmuje się próby leczenia, ale często nie są one zadowalające dla Pacjenta.

Urazy paznokci

Zmiany paznokci powstałe w wyniku urazów bywają bardzo różnorodne. Kilka najczęściej występujących. Omówiono poniżej. Zmiany powinny być skonsultowana z lekarzem, gdyż w niektórych przypadkach mogą okazać się objawem bardzo niebezpiecznej choroby (czerniaka umiejscowionego podpaznokciowo).

Krwiak podpaznokciowy powstaje zazwyczaj w wyniku tępego urazu paznokcia. Objawia się jako czerwona lub sinobrązowa plama. Jest to nagromadzenie wynaczynionej krwi w następstwie urazu paznokcia i naczyń położonych pod płytką paznokciową. Krwiak przesuwa się w miarę wzrostu paznokcia.

Leukonychia - drobne białe plamki płytki paznokcia.

Mogą być wynikiem np. niewielkich urazów. Poprzeczne bruzdy mogą być wynikiem nadmiernego odsuwania skórki paznokcia w celach kosmetycznych. Poprzeczne bruzdowanie pojawia się również jako wynik nawykowego, długotrwałego uciskania płytki paznokciowej, najczęściej kciuka.

Oddzielanie się płytki paznokciowej (onycholiza) – w wyniku działania różnych czynników może dojść do częściowego lub całkowitego oddzielenia się płytki paznokcia od łożyska. Do najważniejszych czynników ryzyka zalicza się urazy. Do onycholizy mogą prowadzić zarówno urazy ostre (np. uderzenie ciężkim narzędziem), jak i przewlekłe (będące następstwem częstego podważania zbyt długich paznokci). Do innych przyczyn oddzielania się paznokcia zalicza się czynniki biologiczne: zakażenia bakteryjne, grzybicze i wirusowe aparatu paznokciowego,ale też choroby skóry, np. łuszczyca, liszaj płaski i łysienie plackowate. Za oddzielanie się płytki paznokciowej mogą odpowiadać też niektóre leki oraz choroby ogólnoustrojowe (m.in. cukrzyca, choroby tarczycy, porfiria i wiele innych).

Dystrofia paznokcia (czyli jego zniszczenie) to zmiany powstające w paznokciu w wyniku długotrwałego urazu. Tego typu zmiany mogą się pojawić w następstwie noszenia nieprawidłowego obuwia (np. butów na wysokim obcasie z czubkami lub niedopasowanego obuwia u dzieci, gdy stopa jeszcze rośnie).

Powtarzający się uraz prowadzi do pogrubienia i przebarwienia płytek paznokcia. W zaawansowanych przypadkach twardy i pogrubiały paznokieć może ulec zakrzywieniu, przypominając róg barani – zaburzenie takie nosi nazwę onychogryfozy (często widoczny jest u starszych osób). Najczęściej zmiany paznokciowe cofają się samoistnie po ustąpieniu działania czynnika uszkadzającego. Jednak w przypadku zaawansowanych zmian dystroficznych konieczne bywa usunięcie płytki paznokciowej.

Wrastający paznokieć

Co to jest?

Jest to wrastanie paznokcia w skórę bocznego wału okołopaznokciowego palucha. Zazwyczaj jest wynikiem często powtarzającego się urazu paznokcia palucha. Najczęściej powstawanie tego typu zmian jest związane z noszeniem nieprawidłowo dopasowanego obuwia, może być również wynikiem nieprawidłowego obcinania paznokci. Niewłaściwe wzrastanie paznokcia mogą powodować także choroby bakteryjne, grzybicze lub wirusowe. W konsekwencji dochodzi do wrastania paznokcia w boczny wał paznokciowy i wystąpienia wtórnej reakcji zapalnej.

Jakie są objawy wrastającego paznokcia?

Początkowo to zaczerwienie i bolesność wału paznokciowego (zazwyczaj palucha). Wrastający paznokieć wywołuje reakcje obronną organizmu i wytwarza ziarninę - delikatną tkankę o żywoczerwonej barwie, łatwo krwawiącą. Ziarnina zlokalizowana jest w okolicy wrastającego paznokcia. Nasilający się stan zapalny powoduje silną bolesność. Stan miejscowy może pogarszać wtórna infekcja bakteryjna.

Co zrobić w przypadku wystąpienia takich objawów?

W przypadku wystąpienia takich objawów należy się zgłosić do lekarza specjalisty.

Jakie są możliwości leczenia?

W początkowym stadium nieprawidłowy wzrost paznokcia można skorygować, zakładając pod boczny brzeg paznokcia patyczki kosmetyczne lub specjalne klamry.

Korekcja taka często wymaga włączenia leczenia miejscowego, a w uzasadnionych przypadkach powinno się stosować leczenie ogólne. Należy pamiętać o wyeliminowaniu „czynnika sprawczego” (mechanicznego, infekcji bakteryjnej, grzybiczej, wirusowej).

W przypadku nasilonego stanu zapalnego z wytworzeniem ziarniny należy ją usunąć za pomocą elektrochirurgii. Jeśli te metody okażą się nieskuteczne, konieczne jest leczenie zabiegowe. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Polega on na klinowym usunięciu bocznej części paznokcia wraz z macierzą.

Właściwą diagnozę oraz leczenie może zaproponować jedynie lekarz specjalista.

Zmiany paznokciowe w przebiegu chorób ogólnoustrojowych

Zmiany w płytkach paznokci mogą być jednym z objawów chorób ogólnoustrojowych, czasem groźnych dla zdrowia i życia Pacjenta.

W razie wystąpienia jakichkolwiek zmian na paznokciach najbezpieczniejszym rozwiązaniem dla Pacjenta jest konsultacja z dermatologiem.